کد مطلب:47037 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:24

گنجینه پرسمان » قرآن

منظور از آيهء چه مواردي را شامل مي شود و شأن نزول آيه چيست ؟

اين دو آيه مؤمنان را از پرسش هاي بي جهت و بي فايد, از پيامبر6منع مي كند; زيرا بعضي سؤال ها از پيامبر6باعث تشديد حكم و تكليف زايد مي شود, مانند پرسش هاي يهوديان از موسي درباره ءگاو بني اسرائيل , كه هر چه از موسي سؤال كردند, حكم و تكليف بر آنان مشكل تر گرديد و يا باعث ظاهر شدن عيوب مي گردد, كه موجب آبروريزي و انكار شخص مي شود و در نتيجه انسان ناراحت و احياناً منكر عيب و ياباعث رو در رويي با پيامبر و كافر شدن , مي شود.

مرحوم علامهء طباطبايي مي فرمايد: سؤال هاي ممنوع , سؤال هايي است كه مشيت خداوند متعال بر آشكارشدن آن ها نيست و بايد مكتوم و مخفي بماند و از طرق عادي و طبيعي آشكار شود, مانند پرسش هايي از قبيل اين كه روز وفات من كي خواهد بود؟ يا سبب مرگ من چه خواهد بود؟ يا سؤال از عمر و اجل دوستان وفرزندان يا زوال مُلك و....

بنابراين بعضي از چيزها مخفي است و مخفي بودن آن حكمتي دارد; زيرا اگر آن ها ظاهر گردد, موجب اختلال نظم و سنن الهي مي گردد, لذا اين گونه پرسش ها صحيح نيست .(1)

در شأن نزول اين دو آيه آمده است : عده اي از مردم پيامبر را سؤال پيچ مي كردند و از اين در و آن در سؤال مي كردند. پيامبر6ناراحت شد و فرمود: از من سؤال كنيد و از هر چه سؤال كنيد, به آن ها جواب مي دهم .يكي پرسيد: پدرم چه كسي بود؟ پيامبر6جوابش را داد; شخص ديگري سؤال كرد: پدر من چه كسي بود؟باز پيامبر6جواب اورا داد. اما او پدر خود را كس ديگري مي دانست و ناراحت شد و در برابر پيامبرايستادگي كرد. شخصي بلند شد و گفت : يا رسول اللّه ! ما همه تازه مسلمان هستيم و در زمان جاهليت به سربرده ايم ; يعني اگر خطاهايي از قبيل زنا و بدكاري و فسادهاي اخلاقي بوده , در اثر جاهليت بوده است ; بنابراين از ما درگذر. پيامبر6فرمود: واللّه از گذشته و آينده و بهشت و جهنم در بهشتيان و جهنميان خبر دارم ....

شأن نزول ديگر: بعضي براي مسخره و امتحان كردن از پيامبر6سؤال هايي كردند; يكي گفت : پدر من كيست ؟ ديگري گفت : پدر من در بهشت است يا جهنم ؟ سومي گفت : شتر من گم شده است , بگو كجا است , كه اين آيه نازل شد.

شأن نزول سوم : پيامبر خطبه خواند و فرمود: حج بر شما واجب است . پرسيد: آيا در هرسال واجب است به حج برويم ؟ پيامبر6جواب نداد. او دوبار ديگر سؤال كرد. پيامبر فرمود: واي بر تو: ازچيزهايي كه نمي گويم , سؤال نكنيد; زيرا اگر بگويم : آري , هر سال واجب مي شود كه به حج برويد, و اين براي شما مشقّت آور خواهد بود و اگر انجام ندهيد, گناه كار خواهيد بود و احياناً موجب كفر خواهد شد.هنگامي كه به شما دستوري دادم , تا آن جا كه قدرت داريد, آن را انجام دهيد و اگر از چيزي نهي كردم , از آن دوري كنيد و به همان اكتفا كنيد.(2)

بنابراين ترجمهء آيه چنين است : از چيزهايي كه اگر واضح و روشن شود, ناراحت مي شود, سؤال نكنيد واگر هنگامي كه قرآن نازل مي شود, سؤال كنيد; براي شما روشن مي شود و جواب داده مي شود و خداوندگذشته ها (خلاف هاي زمان جاهليت ) را پاك كرده و آن ها را ناديده مي گيرد و خداوند غفور و حليم است .

در زمان هاي قبل , بعضي از مردم از پيامبرشان سؤال هايي كردند, ولي بعد (در اثر انجام ندادن , مانند قوم صالح و قوم موسي ) كافر شدند.

(پـاورقي 1.الميزان , ج 7 ص 150

(پـاورقي 2.مجمع البيان , ج 3 ص 386و الصافي , ج 2 ص 92